Samen op avontuur in Moerwijk: ‘We moeten vrij durven denken’

24 maart 2022, 12:52

Een gezamenlijk avontuur. Zo noemen betrokkenen het proces om te komen tot een Sociaal Contract Moerwijk. Doel hiervan is om zorg en hulpverlening in de wijk op een meer passende manier te organiseren én financieren. Met elkaar vinden bewoners, professionals en bestuurders uit zorg en welzijn, de gemeente en de verzekeraar nu uit hoe dit vorm moet krijgen. Dit vraag om denken vanuit algemeen belang, betrokkenheid en lef.

Renate Stuger is bewoner van Moerwijk én sinds kort officieel coördinator van buurtkamer De Luyk, een plek waar bewoners laagdrempelig samen kunnen komen. Ze denkt mee over het Sociaal Contract, een proces dat loopt vanaf eind 2021. Iets dat ze met plezier doet. ‘Ik heb echt het gevoel dat we samen bezig zijn met de wijk, en dat naar de bewoners wordt geluisterd. We schuiven aan, we denken mee. Dat geeft een goede energie.’ Want dat de huidige problemen alleen met elkaar kunnen worden aangepakt voor een duurzame oplossing, spreekt voor haar voor zich.

‘Professionals weten vaak niet hoeveel activiteiten er in de wijk zijn’, licht ze toe. ‘Er is behoefte aan een zinnige dagbesteding, maar dan moet een huisarts wel weten waar dat kan. Die lijntjes moeten korter.’ Een ander belangrijk punt: ‘Een lage drempel. De ggz schrikt heel erg af, er hangt veel schaamte omheen. Daarnaast moet je daarvoor vaak naar een locatie toe, op kantoortijd. Wat als je geen geld hebt voor de tram?’ En, zo vervolgt ze, vaak is deze specifieke hulp niet eens nodig. ‘Sociaal contact, een plek waar mensen een luisterend oor en herkenning vinden, kan al heel veel helpen.’

Randvoorwaarden in Sociaal Contract

Ze is niet de enige met deze opvattingen, zo bleek tijdens de gevoerde gesprekken in de wijk. Deze vonden plaats met bewoners en professionals, maar ook met managers, bestuurders en de zorgverzekeraar. Want wanneer duidelijk is hoe die passende zorg en ondersteuning eruit zou moeten zien, blijft de vraag hoe dit te organiseren en financieren. Op die vragen moet het Sociaal Contract Moerwijk straks antwoord geven, vertelt Saskia de Vin, community builder vanuit de gemeente Den Haag in Moerwijk. ‘Het Sociaal Contract moet de randvoorwaarden vastleggen voor beter passende zorg en ondersteuning.’

Anders doen vraagt dus om andere afspraken, die een flinke stap kunnen betekenen in de concretisering van deze nieuwe manier van werken. Van het belang is iedereen overtuigd. De Vin ziet trajecten nu regelmatig spaak lopen. ‘Mensen die niet in een specifiek ‘hokje’ passen, ontvangen geen passende hulp. Of mensen met meerdere problemen raken alle regie kwijt in een woud van hulpverleners. En vaak zit de oplossing niet eens in diagnoses, maar in simpele praktische ondersteuning.’

Kracht in de wijk

Afgelopen jaar gaf ze vanuit de gemeente al handen en voeten aan een andere manier van werken met bewoners. Zij denken daarbij vanaf de start mee over thema’s in de wijk, zodat er plannen ontstaan vanuit de mensen waar het om gaat. Afspraken over deze samenwerking zijn vastgelegd in het Moerwijk Manifest. Ook het eerder uitgevoerde participatief actieonderzoek vanuit de Preventiecoalitie van Gezond en Gelukkig Den Haag maakte al duidelijk hoeveel ideeën er in de wijk aanwezig zijn. Het Sociaal Contract sluit aan en borduurt voort op deze manier van werken.

‘De kracht zit in de wijk’, vertelt ook Stuger. ‘We kunnen nog veel meer gebruik maken van sleutelfiguren of ervaringsdeskundigen. Zij kunnen ervoor zorgen dat mensen zich begrepen en gezien voelen om ze vandaaruit te betrekken bij passende initiatieven op het gebied van zorg of welzijn.’ Maar, zo stelt ze, die personen moeten zich wel gewaardeerd voelen, wellicht in de vorm van een financiële vergoeding. ‘En dan op zo’n manier dat ze geen problemen krijgen met hun uitkering of andere toeslagen. Daar zijn mensen erg bang voor.’

Kleinschalig experiment

Wat De Vin betreft is – na de vruchtbare gesprekken van afgelopen tijd – nu het moment aangebroken voor actie, in de vorm van kleinschalige experimenten. ‘Ik denk bijvoorbeeld aan een meer zichtbare en laagdrempelig benaderbare – dus ook in het weekend en avond – hulpverlener in Moerwijk-Oost. Zo iemand kan vroeg signaleren zodat zaken niet eerst uit de hand hoeven te lopen voordat er hulp mogelijk is.’

De community builder heeft inmiddels ervaren dat anders werken rondom zorg en ondersteuning, met een financieringssysteem gericht op persoonsgebonden vergoedingen, behoorlijk complex kan zijn. Daar weet Ivo Knotnerus, regiomanager bij Menzis, alles van. Hij schoof aan bij de gesprekken en kijkt uit naar het vervolg. ‘Wanneer we overeenstemming hebben over de meest effectieve aanpak, kunnen we op zoek naar manieren om de financiering daarvan te organiseren. We hebben ons aan dit project gecommitteerd en daar zullen we onze rol in pakken.’

Commitment van belang

Juist dat commitment noemt hij belangrijk. ‘We willen allemaal bijdragen aan duurzame oplossingen. Precies dat gebrek aan continuïteit is nu een van de grote knelpunten.’ Ook wethouder Zorg, Jeugd en Volksgezondheid Kavita Parbhudayal ziet dit in. Ze maakte haar steun voor een Sociaal Contract in Moerwijk duidelijk tijdens de aftrap van het traject. Daar riep ze op om de continuïteit met elkaar te borgen, zodat de afspraken ook doorgezet kunnen worden na de verkiezingen. 

Daarvoor moet volgens De Vin een belangrijk uitgangspunt voorop staan: ‘Het belang van verandering in deze wijk moet boven de belangen van onze eigen organisaties gaan. Om deze verandering te maken moeten we vrij zijn in ons hoofd en angst loslaten om iets te verliezen. Niet alleen bewoners zijn bang of missen vertrouwen, organisaties hebben daar ook mee te maken.’ Herkenbaar, vindt Knotnerus. Komende weken noemt hij een ‘spannend sluitstuk’ van het proces, dat hij met vertrouwen ingaat: ‘De wil is er en de richting staat, dat is het belangrijkste.’

---

De Preventiecoalitie van Gezond en Gelukkig Den Haag jaagt aan en faciliteert om te komen tot het Sociaal Contract Moerwijk. Half april wordt het plan van aanpak besproken in de regiegroep van GGDH zodat er bestuurlijk commitment is om in de wijk weer een volgende stap te maken.

---