Onderzoek naar het verminderen van de opeenstapeling van gezondheids- en sociale problemen

In wijken waar inwoners zorgen hebben over inkomen, wonen en werk, bestaat een hoger risico op een slechte gezondheid. In het huidige beleid lukt het nog onvoldoende deze kwetsbaarheid te voorkomen. En omdat maatschappelijke opgaven samenhangen met de gezondheid van een wijk of buurt, is een structurele en verbindende aanpak nodig. LUMC voert samen met partners een onderzoeksproject uit om deze aanpak te ontwikkelen en evalueren.

Achtergrond: syndemische kwetsbaarheid

In Nederland overlijden mensen met een lage opleiding zes jaar eerder dan mensen met een hoge opleiding. Ook leven ze vijftien jaar minder in goede ervaren gezondheid. Inwoners van wijken met een lagere sociaaleconomische positie leven in een minder goede gezondheid, doordat ze in sociaal minder goede omstandigheden leven. Dit kan weer leiden tot chronische, toxische stress en andere gezondheidsproblemen. Problemen rond gezondheid en andere sociale problemen gaan dus vaak samen. Dit patroon van clustering van meerdere gezondheidsproblemen en sociale problemen wordt ook wel ‘syndemische kwetsbaarheid’ genoemd.

Het onderzoeksproject

Met ons huidige sociale en gezondheidsbeleid en -systemen lukt het niet om deze ‘syndemische kwetsbaarheid’ te voorkomen. En gezondheidsprogramma’s zijn vaak op één gezondheidsprobleem gericht, terwijl het meestal juist gaat om meerdere problemen. Daarom is LUMC samen met de Haagse Hogeschool en Hogeschool Leiden gestart met een onderzoeksproject, in samenwerking met (praktijk)partners. Het doel van dit project is om wijken veerkrachtiger te maken, door problemen die bijdragen aan een slechtere gezondheid, op organisatie- en beleidsniveau aan te pakken.

De onderzoeksaanpak: in co-creatie met inwoners in de wijk

De wijken en inwoners zelf staan centraal in de aanpak. In co-creatie met inwoners en partners in een wijk in Leiden en een wijk in Den Haag, ontwikkelen we een veerkrachtmethode. Hiermee willen we structurele mechanismes aanpakken die in een wijk of gemeenschap tot syndemische kwetsbaarheid leiden. Deze methode baseren we op nieuwe wetenschappelijke inzichten over:

• de opeenstapeling van gezondheidsproblemen in de wijk;
• processen in het individu, de gemeenschap/wijk en het beleid die tot de opeenstapeling van gezondheidsproblemen leiden of die juist tegen kunnen gaan;
• activiteiten die de veerkracht, de gezondheid en het welzijn van kwetsbare individuen en gemeenschappen kunnen versterken;
• de effecten van deze activiteiten op deze veerkracht, gezondheid en welzijn.

Resultaten van het project

De opbrengsten van het projecten vormen een voorbeeldaanpak voor andere gemeenten en partners in de wijk. Dit helpt andere wijken om een dergelijke methode met hun bewoners op te zetten en te implementeren. Wij houden jullie de komende tijd op de hoogte van de opbrengsten van dit project.

Meer weten?

Ahlam Benali, bewoner van Moerwijk, interviewt onderzoeker Marieke Breed
Bekijk het bericht op Health Campus Den Haag

Het onderzoek wordt geleid door het Leiden Universitair Medisch Centrum (o.l.v. prof. dr. Jet Bussemaker). Zij werken samen met de Haagse Hogeschool en Hogeschool Leiden.
De andere samenwerkingspartners zijn: Onderzoeksinstituut IVO, Gezond & gelukkig Den Haag, Pharos, GGD GHOR, Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), RIVM, Nederlands Jeugdinstituut (NJI), Moerwijk Coöperatie, REOS, Stichting Lijn1 Haaglanden.