Samen op weg naar een gezonde stad

15 september 2025, 15:00

In Den Haag werken we samen met partners aan een gezamenlijke toekomstvisie: een stad waar iedereen gelijke kansen heeft op gezondheid. Dat vraagt om meer dan alleen goede zorg. We beginnen bij wat inwoners nodig hebben, versterken wat werkt en verbinden het medische en sociale domein met formele én informele netwerken. Ook reflectie is belangrijk om duurzame verandering mogelijk te maken.

Er gebeurt al veel om met elkaar anders te denken én doen. Samen maken we de beweging van Ziekte & Zorg naar Gezondheid & Gedrag naar Mens & Maatschappij. Dat is een langdurig proces van fundamentele verandering in denken, doen en organiseren. Zulke transities duren vaak tientallen jaren, maar leiden uiteindelijk tot een nieuwe maatschappelijke norm die blijvend is.

Gezond en Gelukkig Den Haag heeft binnen deze transitie drie functies:

• innovatie stimuleren,
• als vliegwiel dienen voor vernieuwing,
• het netwerk bij elkaar brengen.

De X-curve als kompas

De vraag is: waar staan we in nu eigenlijk in deze transitie na ruim zes jaar Gezond en Gelukkig Den Haag? En hoe weten we of we op de goede weg zijn? Om dat in beeld te brengen, maakt Gezond en Gelukkig Den Haag gebruik van de X-curve: een door onderzoeksinstelling DRIFT ontwikkeld model dat laat zien welke vernieuwingen opkomen en welke bestaande structuren langzaam worden afgebouwd.

In de opbouwfase ontstaan nieuwe initiatieven en werkwijzen, vaak in de vorm van pilots en experimenten.Sommige groeien uit tot structurele onderdelen van het systeem. In de afbouwfase verdwijnen elementen die in de toekomst niet meer effectief zijn.

Den Haag en de X-curve

In Den Haag zien we dat het vernieuwende werk van Gezond en Gelukkig Den Haag zich met name bevindt in de opbouwhoek (linksonder) van de X-curve, waar nieuwe manieren van denken, organiseren en samenwerken ontstaan. Binnen Gezond en Gelukkig Den Haag stimuleren we vernieuwing en experimenteren we met andere vormen van samenwerking als alternatief voor de huidige dominante manier van werken. Het zijn vaak kleine stapjes die in potentie onderdeel kunnen worden van een groter geheel.

Om opbouw te stimuleren moeten nieuwe initiatieven worden gefaciliteerd en worden verenigd om massa te maken voor de transitie. Het is belangrijk dat er voldoende verschillende soorten nieuwe initiatieven zijn, zodat er breed kan worden geleerd vanuit verschillende perspectieven.

 Optimaliseren huidig systeem

Tegelijkertijd zien we dat veel partijen nog sterk gericht zijn op het optimaliseren van zorg en welzijn binnen het huidige systeem (linkerbovenhoek). We bevinden ons dus nog niet in een fase van daadwerkelijke structurele en diepgaande verandering van het bestaande zorgsysteem.

Toch worden de risico’s van doorgaan op dezelfde voet steeds duidelijker: personeelstekorten, wachttijden en stijgende kosten maken het systeem onhoudbaar. Deze zorgen horen bij de transitie en vergroten het besef dat verandering noodzakelijk is.

Hoe verder?

Dit najaar gaan we bij Gezond en Gelukkig Den Haag aan de slag met het verkennen van de volgende stappen in de transitie naar een gezonder Den Haag, en wat de rol van Gezond en Gelukkig Den Haag hierbij kan zijn. Waar liggen onze kansen in deze transitie, en hoe maken we samen écht het verschil?

Wil je meer lezen over de kracht van experimenten? Klik hier.