De praktijkverbeteraars over de zorg voor jonge kwetsbare moeders: ‘Een nieuw leven als nieuwe kans’

6 mei 2023, 18:22

Hoe kan je de samenwerking rond onbedoelde zwangerschappen en kwetsbaar ouderschap verbeteren? Ervaringsdeskundigen en professionals uit het medisch en sociaal domein zijn hier met elkaar mee bezig tijdens het 4-jarig participatief actieonderzoek Verbetering lokale praktijk onbedoelde zwangerschap en kwetsbaar (jong) ouderschap, in het kort ‘de praktijkverbeteraars’. Onderzoeker Nienke Slagboom van de Health Campus Den Haag vertelt er meer over.

Wat was de aanleiding voor dit onderzoek?

‘De samenwerking tussen professionals en mensen met zwangerschappen waar veel stress speelt, verliep niet soepel. Juist als er meer problemen spelen tijdens een zwangerschap, bijvoorbeeld iemand met een achtergrond in jeugdzorg raakt dakloos, moeten artsen, verloskundigen en maatschappelijk werkers goed samenwerken. In praktijk lukt dat niet altijd goed. De aanstaande moeder moet dan steeds opnieuw haar verhaal doen, terwijl er juist angst is voor hulpverlening. Of er sprake is van schaamte. Zo verdwijnen ze uit beeld en krijgen zij en hun kinderen niet de hulp die ze nodig hebben. Daarnaast gaven professionals uit het medisch en sociaal domein aan dat de samenwerking onderling niet altijd goed verliep.

Hoe hebben jullie dit vraagstuk aangepakt?

We hebben alle partijen uit medisch en sociaal domein aan tafel gebracht, samen met ervaringsdeskundigen. Maar we hebben ook beleidsmakers en bestuurders uitgenodigd. Zij moeten horen hoe het – ondanks beleid – in de praktijk soms gaat om dingen te veranderen. Zo is binnen de Haagse Kansrijke Start een leernetwerk ontstaan, dat regelmatig bij elkaar komt.

Bij elke bijeenkomst staat een van de partijen en het daar ervaren praktijkprobleem centraal. Zoals van het Centrum Jeugd en Gezin, dat tijdens de zwangerschap in gesprek kan gaan met aanstaande ouders over hun vragen en zorgen via het prenataal huisbezoek. Van aanstaande ouders met gestapelde problemen krijgen zij juist weinig aanvragen binnen. Ervaringsdeskundigen geven inzicht waarom aanstaande ouders geen ‘vreemde’ over de vloer willen als er thuis veel problemen zijn. Want waar gaat het weer toe leiden als iemand van een instantie de woonsituatie ziet? Vanuit die verschillende perspectieven gaan we dan samen kijken hoe het anders kan.

Ook zijn de verhalen van de jonge moeders verwerkt op de vernieuwde site van het Loket Jonge Moeders.Want als je bang bent om hulp te zoeken, is het heel fijn om online ervaringen van anderen te vinden. Voor hulpverleners is het vaak echt een eyeopener dat mensen op een bepaalde manier kunnen handelen uit angst. Een ervaringsdeskundige vertelde dat zij verandert in een leeuw als zij bang is dat haar kind wordt afgepakt. Dat verklaart gedrag richting een hulpverlener, die zich daar misschien nog niet helemaal  bewust van is. Maar hier wel van leert hoe iemand dan wél te benaderen.

Nu zijn jullie ook bezig om de geboortezorg cultuursensitiever te maken?

Ja, cultuursensitief werken is ook een belangrijk doel.  Met input van ons leernetwerk heeft de Haagse Kansrijke Start een studiemiddag georganiseerd voor professionals. Een voorstelling door ervaringsdeskundigen van Onzichtbaar Den Haag over stigma maakte veel indruk. We zijn daar in de Schilderswijk ook mee bezig vanuit input van moeders die aangeven dat ze te maken hebben met vooroordelen in de zorg. Of zich niet herkennen in gegeven adviezen, omdat daarin bijvoorbeeld geen rekening wordt gehouden met een hele familie die meehelpt. We nodigen ouders uit bij buurthuis De Mussen en gaan in gesprek over wat zij nodig hebben in de geboortezorg, met professionals erbij. Daar gaan we komende tijd mee aan de slag in een samenwerking met de Haagse Hogeschool en Haagse Kansrijke Start.

Wat drijft jou in dit onderzoek?

Ik heb lang gewerkt in de kinder-en jeugdpsychiatrie en daar zag ik vaak generationele overdracht, een onderwerp waar ik onlangs op ben gepromoveerd. Het fascineert mij hoe je het tij kunt keren. Hoe kun je een ander verhaal mogelijk maken? Dat geldt ook bij de zwangerschap, een nieuw leven als nieuwe kans. We moeten er alles aan doen om dat nieuwe leven het beste te ondersteunen als we kunnen.’

---

Op de Health Campus van de Universiteit Leiden vindt veel onderzoek plaats dat relevant is voor onze thema’s. Reden om hier regelmatig aandacht aan te besteden op onze kanalen. Dit onderzoek loopt nog tot 2025.

Betrokken partijen bij dit onderzoek zijn Xtra/JESS, ExpEx (jonge ervaringsdeskundigen), Gemeente Den Haag, GGD Haaglanden, Centrum voor Jeugd en Gezin, Leiden Universitair Medisch Centrum (LUMC), Ella Verloskundige Zorg, Huisartsen, MEE Zuid-Holland Noord (waaronder den Haag valt), Loket Jonge Moeders (LJM), Fiom, Siriz, Nazorg Poli van Haga Ziekenhuis, Kraamhotel Juliana Kinderziekenhuis, Moeders informeren Moeders en De Haagse Hogeschool en).

De AWPG NZH is mede-aanvrager. Het project valt onder de paraplu van Haagse Kansrijke Start, in nauw overleg met GGD Haaglanden.

---